Landgoed de Vossenberg

Het Landgoed de Vossenberg ligt 1,5 km ten oosten van Wijster. Het landgoed dankt zijn naam aan een prehistorische grafheuvel, waarop vroeger een vlaggemast geplaatst stond, achter het huidige landhuis. Wanneer er een jachtpartij werd gehouden, werd de jachtvlag gehesen waarop een rode vos stond afgebeeld. De Vossenberg kan het beste getypeerd worden als een jong heideontginningslandgoed. De ontginningslijnen in het landschap lopen straalsgewijs vanuit Wijster. Oostelijk grenst het landgoed aan het beekdal van de Zuidelijke Sint Niklaasbeek. De vele lommerrijke lanen en het Linthorst-Homankanaal met zijn weelderige oeverbegroeiing geven dit stille landgoed een geheel eigen sfeer.

Geschiedenis

De Vossenberg werd in 1915, als vorm van geldbelegging, gesticht door de Landmaatschappij Drenthe. De aandeelhouders van deze maatschappij waren plantagehouders in Nederlands-Indië. In 1917 had het gebied een omvang van ruim 500 hectare bereikt. Het beheer werd verzorgd door de Nederlandse Heidemaatschappij. De heidevelden werden beplant met naaldbos of omgevormd tot landbouwgrond en verpacht aan boeren. Het in 1918 gebouwde landhuis De Vossenberg fungeerde als centraal punt bij de ontginningswerkzaamheden. Vanuit deze boerderij werden de aanwezige heidegronden met behulp van een ossenploeg in hoog tempo ontgonnen. Het huis dat destijds midden op de open vlakte werd gebouwd, ligt nu verscholen in het bos.

In 1923 werd begonnen met de aanleg van het Linthorst-Homankanaal waardoor het gebied in tweeën werd gedeeld. De Tweede Wereldoorlog luidde het einde in van de activiteiten van de Landmaatschappij Drenthe, omdat veel joodse aandeelhouders niet terugkeerden uit de Duitse concentratiekampen. Noodgedwongen werd het landgoed na de oorlog verkocht aan een familie van Twentse textielfabrikanten. Op haar beurt zag deze familie zich genoodzaakt om, in de loop van de jaren ’60 en ’70, delen van het landgoed van de hand te doen. In 1974 kon de overgebleven kern, 150 hectare groot, aangekocht worden door ‘Het Drentse Landschap’, gevolgd door de aankoop van 120 hectare ten westen van het Linthorst-Homankanaal in 1976. Van de oorspronkelijke elf boerderijen zijn er momenteel nog twee over. Een deel van de tegenwoordig nog gebruikte veld- en straatnamen is afgeleid van de verdwenen boerderijen.

Plantenwereld

In de graslanden langs de Sint Niklaasbeek komen Dotterbloemen voor. De houtwallen hebben een interessante en gevarieerde samenstelling met onder meer Gelderse roos, Wegedoorn en Heggeroos. Het terrein is rijk aan vennen, waar oorspronkelijke veenplanten als Dophei, Veenmos en Eenarig wollegras nog volop te vinden zijn. Welke planten er in de loop van de tijd zullen verschijnen in het in 1995 uitgevoerde natuurontwikkelingsproject Hamveld, blijft voorlopig nog even een verrassing.

Dierenleven

De vele vennen en poelen op De Vossenberg bieden plaats aan onder meer Heikikkers, Kleine watersalamanders en Tiendoornige stekelbaarzen. Bij het Linthorst-Homankanaal worden af en toe IJsvogels gesignaleerd. Vlak boven het wateroppervlak van het kanaal jagen ’s nachts vaak Watervleermuizen en Franjestaarten. Deze vleermuizen zijn gespecialiseerd in het vangen van te water geraakte insecten. De vele schrale graslandjes van het landgoed vormen het ideale leefgebied voor Veldmuizen. Dit verklaart ook waarom hier zo vaak jagende Torenvalken zijn waar te nemen. In het gebied komen maar liefst 80 vogelsoorten voor.

Beheer

Het natuurontwikkelingsproject Hamveld, gelegen langs het Linthorst-Homankanaal maakt deel uit van het landgoed. Een deel van dit gebied was in 1993 nog in gebruik als maisakker. Om natuurontwikkeling een kans te geven is de bouwvoor, plaatselijk tot op de keileemondergrond, afgegraven en is een voormalige slenk in het landschap in ere hersteld. Naar verwachting gaat het gebied, dankzij de afwisseling tussen hoog-droog en laag-nat en de verschillende grondsoorten, plaats bieden aan een gevarieerde levensgemeenschap van planten en dieren. Het natuurontwikkelingsproject wordt tezamen met het aangrenzende heide- en bosterrein extensief begraasd door Schotse Hooglanders. Om de aantrekkelijke beslotenheid van het landschap te behouden heeft ‘Het Drentse Landschap’ veel houtwallen en bosjes hersteld of opnieuw aangelegd. De situering van nieuwe beplantingen wordt zorgvuldig gekozen om de markante radiale ontginningslijnen vanuit Wijster in het landschap te accentueren.

Toegankelijkheid

De Vossenberg ligt ten oosten van Wijster, aan beide zijden van het Linthorst-Homankanaal. Ook enkele bezittingen van Het Drentse Landschap ten westen van Wijster worden met de naam De Vossenberg aangeduid.

Voor wandelaars is het landgoed vrij toegankelijk via de paden. Honden zijn binnen de delen waar koeien grazen niet toegestaan. Via de uitgezette wandelroute is een goede indruk van dit afwisselende gebied te verkrijgen. Het landgoed leent zich uitstekend voor zowel een korte wandeling als een lange zwerftocht.

Fotoreportage “Landgoed De Vossenberg”